آموزش جامع مالیات در کسب‌وکارها 📊 | اطلاعات ضروری برای دارندگان کارت بازرگانی

در دنیای پیچیده امروز، آگاهی مالی و مالیاتی برای فعالان اقتصادی، بویژه بازرگانان، از ملزومات موفقیت است. این ویدیو آموزشی یک راهنمای کامل درباره الزامات و فرصت‌های مالیاتی برای کسب‌وکارها و کارفرمایانی است که در ایران مشغول به فعالیت هستند. از ارائه لیست بیمه تا شرایط معافیت مالیاتی و جرایم مالیاتی، این ویدیو موارد کلیدی را به زبانی ساده و روان توضیح می‌دهد.

این مقاله با هدف آشنایی بیشتر شما با سازوکارهای مالیاتی و نحوه‌ی مدیریت بهینه هزینه‌ها و دارایی‌های تجاری طراحی شده است. در ادامه، به پرسش و پاسخ‌های کلیدی درباره مالیات، معافیت‌ها و نحوه عملکرد مالیاتی می‌پردازیم که درک عمیق‌تری از قوانین مالیاتی در کسب‌وکارهای مختلف به شما می‌دهد.

1. اهمیت آگاهی از مالیات در کسب‌وکارها

آگاهی از قوانین مالیاتی به هر کسب‌وکاری این امکان را می‌دهد تا در هزینه‌های مالیاتی خود صرفه‌جویی کند و از مواجهه با جرایم مالیاتی دوری نماید. با استفاده از تکنیک‌های مالی قانونی، بازرگانان می‌توانند به شیوه‌ای هوشمندانه منابع مالی خود را مدیریت کنند و با آگاهی از قوانین، بهترین موقعیت‌های مالیاتی را برای خود انتخاب کنند.

2. انواع فعالیت‌ها و معافیت‌ها در کارت بازرگانی

دسته‌بندی مالیاتی بازرگانان بر اساس شخصیت حقوقی و حقیقی متفاوت است. مطابق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقوقی با نرخ ثابت ۲۵٪ مالیات پرداخت می‌کنند. اما اگر در سود اعلامی سالیانه افزایش داشته باشند، می‌توانند از کاهش نرخ مالیات بهره ببرند. اشخاص حقیقی نیز بر اساس میزان درآمدشان در دسته‌بندی پلکانی قرار می‌گیرند و شامل معافیت‌های بیشتری می‌شوند.

3. دسته‌بندی مشاغل و ملزومات مالیاتی

براساس ماده ۹۵ قانون، مشاغل به سه گروه تقسیم می‌شوند:

• گروه اول: شامل دارندگان کارت بازرگانی و مشاغل خاصی چون هتل‌های سه ستاره به بالا و فروشگاه‌های زنجیره‌ای با هر میزان درآمد. این گروه‌ها موظف به تهیه دفاتر قانونی و گزارش فصلی مالیات هستند.
• گروه دوم و سوم: درآمد کمتر از ۱۵ میلیارد دارند و ملزم به ارائه دفاتر رسمی نیستند.

4. جرایم مالیاتی و بخشودگی‌ها

ارائه به‌موقع گزارشات و اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بسیاری برخوردار است و در صورت تاخیر، جرایم مالیاتی قابل توجهی به مشاغل تحمیل می‌شود. البته برخی از این جرایم امکان بخشودگی دارند، اما باید به موقع اقدام کرد. همچنین، جرایم دیگری چون عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی که بخشودگی ندارد نیز برای فعالان اقتصادی قابل توجه است.

5. اهمیت سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی

از دی‌ماه ۱۴۰۲، ثبت و ارائه صورت‌حساب‌های رسمی به صورت آنلاین و از طریق سامانه مودیان ضروری شده است. این سیستم نه تنها برای کسب‌وکارها شفافیت مالیاتی بیشتری ایجاد می‌کند، بلکه فرایندهای مالیاتی را به سوی دیجیتالی شدن و سهولت پیش می‌برد.

پرسش و پاسخ

سؤال: چرا آگاهی از قوانین مالیاتی برای فعالان اقتصادی اهمیت دارد؟

پاسخ: آگاهی از قوانین مالیاتی به بازرگانان کمک می‌کند تا منابع مالی خود را در داخل کسب‌وکار حفظ کنند و از پرداخت هزینه‌های اضافی مالیاتی که می‌تواند به کسب‌وکار آسیب بزند، جلوگیری کنند.

سؤال: رابرت کیوساکی در کتاب “پدر پولدار، پدر فقیر” چه پیامی درباره مدیریت مالی دارد؟

پاسخ: یکی از ویژگی‌های افراد باهوش مالی توانایی حفظ منابع در داخل مجموعه خود و جلوگیری از خروج هزینه‌های اضافی است. این اصل در مدیریت مالیاتی کسب‌وکارها اهمیت بالایی دارد.

سؤال: انواع بازرگانان از نظر وضعیت مالیاتی چه تفاوت‌هایی دارند؟

پاسخ: بازرگانان به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. بازرگانان با شخصیت حقیقی که مالیات پلکانی طبق ماده 131 قانون مالیات‌ها می‌پردازند.
2. بازرگانان با شخصیت حقوقی (شرکت‌ها) که به طور ثابت 25 درصد از سود خود را مالیات پرداخت می‌کنند.

سؤال: طبق قانون، معافیت‌های مالیاتی برای شخصیت‌های حقوقی چگونه اعمال می‌شود؟

پاسخ: شخصیت‌های حقوقی در صورت افزایش درآمد مشمول مالیات نسبت به سال قبل، می‌توانند از تخفیف مالیاتی استفاده کنند. برای هر 10 درصد افزایش درآمد، 1 درصد از نرخ مالیات کاهش می‌یابد (تا سقف 5 درصد).

سؤال: مشاغل بر چه اساسی گروه‌بندی می‌شوند و این گروه‌بندی چه تأثیری بر مالیات آن‌ها دارد؟

پاسخ: مشاغل به سه گروه تقسیم می‌شوند:

1. گروه اول: درآمد بالای 15 میلیارد تومان یا شامل هشت رسته شغلی خاص.
2. گروه دوم: درآمد بین 5 تا 15 میلیارد تومان.
3. گروه سوم: درآمد زیر 5 میلیارد تومان.

تأثیر: مشاغل گروه یک ملزم به نگهداری دفاتر قانونی و ارسال گزارش‌های مالی فصلی هستند. گروه‌های دیگر ملزم به ارائه گزارشات فصلی نیستند.

سؤال: دفاتر قانونی برای چه مشاغلی الزامی است؟

پاسخ: مشاغل گروه یک، که درآمد بالای 15 میلیارد تومان یا در هشت رسته شغلی خاص قرار دارند، ملزم به تهیه دفاتر قانونی هستند.

سؤال: جرایم مالیاتی مرتبط با ارسال نکردن گزارشات مالی و اظهارنامه‌ها چیست؟

پاسخ: اگر گزارش فصلی یا اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر ارسال نشود، جرایم مالیاتی شامل 1 درصد مبلغ صورتحساب (در مورد گزارش فصلی) و 30 درصد مالیات تعلق گرفته (در صورت عدم ارسال اظهارنامه) خواهد بود.

سؤال: در صورت ارسال اظهارنامه مالیاتی دیرتر از موعد مقرر، چه جریمه‌ای اعمال می‌شود؟

پاسخ: به ازای هر ماه دیرکرد در ارسال اظهارنامه، 2.5 درصد جریمه ماهانه تعلق می‌گیرد که تا پرداخت بدهی مالیاتی ادامه می‌یابد.

سؤال: معافیت ماده 101 قانون مالیات شامل چه اشخاصی می‌شود؟

پاسخ: تمامی افراد حقیقی با فعالیت اقتصادی می‌توانند تا سقف تعیین‌شده معافیت ماده 101 از مالیات معاف باشند.

سؤال: در صورتی که فردی دارای چند فعالیت اقتصادی با کدهای مختلف باشد، سازمان مالیاتی چگونه درآمدهای وی را محاسبه می‌کند؟

پاسخ: برای هر فعالیت اقتصادی یک کد اقتصادی جداگانه و حساب بانکی مجزا معرفی می‌شود و تمامی واریزی‌ها به حساب هر کد اقتصادی به عنوان درآمد مرتبط با آن فعالیت محسوب می‌شود.

سؤال: سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی چه نقشی در مدیریت مالیات دارند؟

پاسخ: این سامانه برای ثبت و ارسال صورتحساب‌های رسمی طراحی شده است و به فعالان اقتصادی کمک می‌کند تا به‌صورت شفاف صورتحساب‌های خود را ثبت کنند، که با هدف صحت‌سنجی و تسهیل رسیدگی‌های مالیاتی انجام می‌شود.

سؤال: تفاوت حساب‌های تجاری و غیرتجاری چیست؟

پاسخ: حساب‌های تجاری برای شخصیت‌های حقوقی و فعالیت‌های اقتصادی استفاده می‌شوند و تمامی تراکنش‌های مرتبط با کسب‌وکار باید از طریق این حساب‌ها انجام گیرد تا برای محاسبات مالیاتی مورد تایید باشد.

سؤال: چرا بازرگانان باید نرخ‌های ارزی اعلامی توسط صرافی را با اعداد موجود در اظهارنامه مالیاتی و دفاتر خود تطبیق دهند؟

پاسخ: برای حفظ شفافیت و جلوگیری از جریمه‌های مالیاتی، نرخ‌های ارزی مربوط به فاکتورهای صرافی و نرخ‌های گمرکی باید با داده‌های دفاتر مالیاتی و اظهارنامه‌ها هم‌خوانی داشته باشد.

سؤال: مالیات کسب‌وکارها چگونه بر اساس نوع فعالیت و درآمد محاسبه می‌شود؟

پاسخ: نرخ‌های مالیاتی برای افراد حقیقی و حقوقی متفاوت است:

• شخصیت‌های حقوقی به‌صورت ثابت ۲۵ درصد از سود خود را مالیات می‌دهند.
• افراد حقیقی مالیات پلکانی پرداخت می‌کنند، به‌طوری که تا ۲۰۰ میلیون تومان از درآمد مشمول مالیات با نرخ ۱۵ درصد، ۲۰۰ میلیون تومان دوم با نرخ ۲۰ درصد و باقی‌مانده درآمد با نرخ ۲۵ درصد محاسبه می‌شود.

سؤال: سامانه جامع تجارت چه نقشی در فرآیندهای مالیاتی بازرگانان دارد؟

پاسخ: سامانه جامع تجارت به بازرگانان امکان ثبت سفارش، مدیریت و انتقال کالاها را می‌دهد و می‌توانند از طریق این سامانه گزارشات مالی و صورتحساب‌های مالیاتی خود را ثبت و ارسال کنند. سامانه مذکور با هدف تسهیل در فرآیندهای مالیاتی و جلوگیری از تخلفات طراحی شده است.

سؤال: به‌روز بودن در دانش مالیاتی چه اهمیتی برای فعالان اقتصادی دارد؟

پاسخ: از آنجا که قوانین مالیاتی به‌طور مستمر تغییر می‌کنند و ابزارهای الکترونیکی جدیدی برای مدیریت مالیات معرفی می‌شوند، فعالان اقتصادی باید اطلاعات مالیاتی خود را به‌روز نگه دارند تا از جرایم احتمالی جلوگیری کنند و از فرصت‌های معافیتی به نحو احسن استفاده کنند.

سؤال: تفاوت‌های مهم بین اشخاص حقیقی و حقوقی از لحاظ مالیاتی چیست؟

پاسخ: اشخاص حقیقی از نرخ‌های مالیاتی پلکانی و معافیت ماده ۱۰۱ بهره‌مند هستند. در حالی که اشخاص حقوقی ملزم به پرداخت ۲۵ درصد مالیات ثابت بر سود خود هستند و می‌توانند به شرط افزایش درآمد مشمول مالیات خود، از تخفیف‌های محدود بهره ببرند.

سؤال: چه نکاتی در مورد حساب‌های بانکی مرتبط با مالیات برای فعالان اقتصادی اهمیت دارد؟

پاسخ: فعالان اقتصادی باید برای هر فعالیت اقتصادی جداگانه، حساب‌های بانکی مشخص و مرتبط را معرفی کنند. تراکنش‌های ورودی به هر حساب، به‌عنوان درآمد مرتبط با همان فعالیت اقتصادی ثبت می‌شود. این اقدام باعث شفافیت مالی و اجتناب از تخلفات مالیاتی می‌شود.

سؤال: فعالان اقتصادی چطور می‌توانند جرایم مالیاتی خود را کاهش دهند؟

پاسخ: بخشودگی جرایم مالیاتی در برخی شرایط امکان‌پذیر است، اما جرایمی مانند عدم ارسال اظهارنامه یا ارائه صورت‌حساب در زمان مقرر، امکان بخشودگی ندارند و شامل جریمه‌های سنگین‌تری می‌شوند. به همین دلیل، انجام به‌موقع تعهدات مالیاتی بسیار ضروری است.

سؤال: نقش سامانه مودیان و نرم‌افزارهای مالیاتی در مدیریت صورتحساب‌ها چیست؟

پاسخ: سامانه مودیان به فعالان اقتصادی امکان ارسال صورتحساب‌های رسمی به‌صورت الکترونیکی را می‌دهد. استفاده از این سامانه باعث تسهیل در فرآیند ثبت، تأیید و رد صورتحساب‌ها می‌شود و فرآیند حسابرسی‌های مالیاتی را تسریع می‌کند.

سؤال: چرا هماهنگی بین اظهارنامه مالیاتی و تراکنش‌های بانکی اهمیت دارد؟

پاسخ: برای جلوگیری از ایجاد شبهه و مشکلات در حسابرسی، تراکنش‌های بانکی و گزارش‌های مالی باید با ارقام اظهارنامه مالیاتی هماهنگ باشند. این هماهنگی، اطمینان بیشتری برای سازمان امور مالیاتی فراهم کرده و از احتمال جریمه‌ها می‌کاهد.

این پرسش و پاسخ‌ها به فعالان اقتصادی کمک می‌کند تا دید بهتری نسبت به مدیریت مالیات خود داشته باشند و به شکل بهینه‌ای از فرصت‌ها و معافیت‌های مالیاتی استفاده کنند و از جرایم مالیاتی اجتناب کنند.

سؤال: معافیت ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌ها به چه کسانی تعلق می‌گیرد و چگونه محاسبه می‌شود؟

پاسخ: بر اساس ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌ها، تمامی افراد حقیقی که فعالیت اقتصادی دارند، از یک معافیت مالیاتی سالانه برخوردارند. این مبلغ هر سال توسط مجلس تعیین و به‌روزرسانی می‌شود. برای مثال، در سال ۱۴۰۲، مبلغ معافیت ۴۸ میلیون تومان است که از سود مشمول مالیات کسر می‌شود. این معافیت برای افراد حقیقی‌ای که شغلی ندارند، شامل درآمدهای اجاره‌ای هم می‌شود.

سؤال: عدم ارسال به‌موقع اظهارنامه چه عواقبی به دنبال دارد؟

پاسخ: در صورتی که اظهارنامه به‌موقع ارسال نشود، فعال اقتصادی به پرداخت جریمه ۳۰ درصدی از مبلغ مالیات محکوم می‌شود. این جریمه قابل بخشش نیست و سازمان امور مالیاتی می‌تواند تا پنج سال پس از انقضای مهلت اظهارنامه، سوابق را بازبینی کرده و مالیات و جریمه آن را از فرد مطالبه کند.

سؤال: نحوه تعیین نرخ‌های مالیاتی برای مشاغل مختلف چگونه است؟

پاسخ: سازمان امور مالیاتی برای هر گروه از مشاغل، نرخ و ضریب مالیاتی خاصی را تعیین می‌کند. برای مثال، درآمد یک مکانیک با ۲۵ درصد از سود فعالیت او محاسبه می‌شود، در حالی که برای یک نمایشگاه خودرو ۵۰ درصد از درآمد به عنوان سود و برای یک عمده‌فروش ۴ درصد از فروش به عنوان درآمد در نظر گرفته می‌شود.

سؤال: چه تغییراتی در قوانین مالیاتی برای فعالیت‌های اقتصادی از طریق سامانه مودیان پیش‌بینی شده است؟

پاسخ: از تاریخ ۱/۱۰/۱۴۰۲ تمامی بازرگانان و صادرکنندگان مشمول ثبت در سامانه مودیان شده‌اند و صورتحساب‌ها باید در این سامانه به‌صورت الکترونیکی ثبت و تأیید شوند. این سامانه، نظارت بر فروش و خریدها را افزایش داده و امکان تطابق صورت‌حساب‌ها بین فروشنده و خریدار را فراهم کرده است. به‌این‌ترتیب، عدم تطابق می‌تواند منجر به اصلاح یا حتی ابطال صورتحساب شود.

سؤال: چه تفاوتی بین گروه‌های مختلف مالیاتی در خصوص تهیه دفاتر قانونی وجود دارد؟

پاسخ: افراد در گروه اول مشاغل، شامل صاحبان کارت بازرگانی و مشاغلی که فروش قطعی سال قبلشان بیش از ۱۵ میلیارد تومان بوده، ملزم به نگهداری دفاتر قانونی (دفتر روزنامه و دفتر کل) هستند. درحالی‌که مشاغل گروه دوم و سوم که درآمد کمتری دارند، نیازی به تهیه این دفاتر ندارند و تنها گزارش مالیاتی آن‌ها کافی است.

سؤال: اگر فعال اقتصادی گزارشات فصلی را به‌موقع ارائه نکند، چه جرایمی مشمول وی خواهد شد؟

پاسخ: در صورت عدم ارائه به‌موقع گزارشات فصلی، جریمه‌ای معادل ۱ درصد مبلغ فاکتور برای خرید و فروش اعمال می‌شود. اگر صورتحساب به‌صورت رسمی ارائه نشود، جریمه‌ای ۲ درصدی برای هر دو مورد خرید و فروش در نظر گرفته می‌شود.

سؤال: جرایم مالیاتی کدام دسته از موارد قابلیت بخشودگی دارند؟

پاسخ: برخی جرایم مالیاتی، مانند جرائم ماده ۱۶۹ (عدم ارسال گزارش فصلی) و جرایم دیرکرد پرداخت، قابلیت بخشودگی دارند. اما جرایمی مانند عدم ارسال اظهارنامه به‌موقع و تخلف در اظهار درآمدها قابل بخشش نیستند و حتماً اعمال خواهند شد.

سؤال: اهمیت شفافیت در معرفی حساب‌های تجاری چیست؟

پاسخ: تمام حساب‌های بانکی مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی باید به سازمان امور مالیاتی معرفی شوند، زیرا هر حسابی که به‌عنوان حساب تجاری شناخته شده و با آن تراکنش انجام شود، به عنوان درآمد مرتبط با همان فعالیت در نظر گرفته می‌شود. عدم شفافیت در این زمینه ممکن است به تخلفات مالیاتی منجر شود و باعث افزایش مالیات دریافتی از فرد گردد.

سؤال: تراکنش‌های بانکی و اظهارنامه‌های مالیاتی چگونه باید هم‌خوانی داشته باشند؟

پاسخ: تمامی تراکنش‌های بانکی که مرتبط با فعالیت اقتصادی هستند باید با میزان درآمدی که در اظهارنامه مالیاتی اعلام شده مطابقت داشته باشند. این تطابق از وقوع شبهات و جریمه‌های احتمالی جلوگیری می‌کند و موجب افزایش شفافیت مالیاتی می‌شود.

سؤال: چه تفاوتی بین حساب‌های تجاری و غیرتجاری وجود دارد و چرا برای فعالان اقتصادی مهم است؟

پاسخ: حساب‌های بانکی افراد حقیقی به دو دسته تجاری و غیرتجاری تقسیم می‌شوند. حساب‌های تجاری مخصوص تراکنش‌های مرتبط با کسب‌وکار هستند و باید به سازمان امور مالیاتی معرفی شوند. هر تراکنش انجام‌شده در حساب‌های تجاری، بخشی از درآمد کسب‌وکار محسوب شده و در محاسبه مالیات در نظر گرفته می‌شود. اگر حساب‌های غیرتجاری به‌عنوان حساب تجاری مورد استفاده قرار بگیرند، ممکن است شامل مالیات شوند و مشکلات مالیاتی برای فرد ایجاد کنند.

سؤال: معافیت ماده ۵۷ قانون مالیات‌های مستقیم شامل چه کسانی می‌شود؟

پاسخ: معافیت ماده ۵۷ قانون مالیات‌ها شامل افرادی است که شغلی ندارند اما از درآمد اجاره بهره‌مند هستند. این افراد می‌توانند از معافیت ۴۸ میلیون تومانی بهره‌مند شوند که معادل معافیت ماده ۱۰۱ برای افراد دارای شغل است.

سؤال: فعالان اقتصادی چگونه می‌توانند از جرایم مالیاتی اجتناب کنند؟

پاسخ: رعایت قوانین مالیاتی و شفافیت در اظهار درآمدها، ارائه گزارشات فصلی در موعد مقرر، و استفاده از معافیت‌های قانونی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به کاهش یا جلوگیری از جرایم مالیاتی کمک کند. فعالان اقتصادی می‌توانند با مشاوره‌های تخصصی مالیاتی و استفاده از موقعیت‌های قانونی مالیات خود را مدیریت کنند و در عین حال از هزینه‌های مالیاتی اضافی جلوگیری نمایند.

سؤال: حساب‌های بانکی معرفی‌شده به سازمان امور مالیاتی باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟

پاسخ: حساب‌های تجاری باید به‌طور رسمی در سازمان امور مالیاتی ثبت شوند و فقط برای فعالیت‌های اقتصادی مورد استفاده قرار گیرند. حساب‌های تجاری درآمد کسب‌وکار را منعکس می‌کنند و برای ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی از آن‌ها استفاده می‌شود. دستگاه‌های پوز و درگاه‌های پرداخت متصل به این حساب‌ها نیز کاملاً تحت نظارت سازمان امور مالیاتی قرار دارند و وجوه واریزی به آن‌ها به عنوان درآمد فعالیت محسوب می‌شود.

سؤال: نقش سامانه جامع تجارت در تسهیل فرایندهای مالیاتی چیست؟

پاسخ: سامانه جامع تجارت با ایجاد بستری الکترونیکی برای ارسال صورتحساب‌ها و ثبت و مدیریت داده‌های تجاری، به بازرگانان امکان می‌دهد تمامی تراکنش‌های مالی و تجاری خود را شفاف‌تر و آسان‌تر گزارش کنند. این سامانه امکان پیگیری معاملات و دریافت تاییدیه‌ها را فراهم می‌کند و سبب تسهیل فرایندهای نظارتی و کاهش احتمال تخلفات مالیاتی می‌شود.

سؤال: برای جلوگیری از مشکلات مالیاتی در تراکنش‌های ارزی چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

پاسخ: فعالان اقتصادی باید از حساب‌های تجاری که به سازمان امور مالیاتی معرفی کرده‌اند برای تراکنش‌های ارزی استفاده کنند. این حساب‌ها باید شفاف و ثبت‌شده باشند تا بتوانند تراکنش‌ها را ثبت و پیگیری کنند. همچنین، نرخ ارزهای دریافتی از صرافی‌ها و بازار آزاد باید دقیقاً ثبت و با تراکنش‌های ثبت‌شده در سامانه‌ها و گزارش‌های مالی منطبق شود. ثبت صحیح و دقیق تمامی تراکنش‌های ارزی می‌تواند از بروز مشکلات مالیاتی و مغایرت‌های مالی جلوگیری کند.

سؤال: چرا کسب‌وکارها باید اطلاعات مالیاتی خود را به‌روز نگه دارند؟

پاسخ: قوانین مالیاتی و اقتصادی به دلیل تغییرات مستمر در حوزه‌های مختلف مالی و تجاری، به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌شوند. برای اینکه فعالان اقتصادی از جرایم و مشکلات مالیاتی جلوگیری کنند، باید با تغییرات جدید هماهنگ باشند و اطلاعات خود را به‌روز نگه دارند. دانش به‌روز و دقیق در حوزه مالیات به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند بهترین پوزیشن‌های مالیاتی را انتخاب کرده و هزینه‌های اضافی مالیاتی را به حداقل برسانند.

سؤال: اهمیت ثبت‌نام در سامانه مودیان مالیاتی چیست؟

پاسخ: از تاریخ ۱ دی ۱۴۰۲، تمامی فعالان اقتصادی ملزم به ثبت‌نام در سامانه مودیان مالیاتی هستند. این سامانه وظیفه مدیریت و تایید صورتحساب‌ها را برعهده دارد و به‌عنوان یک سامانه مرکزی، شفافیت مالی و نظم را در فرایندهای تجاری و مالیاتی ایجاد می‌کند. با ثبت‌نام در این سامانه و رعایت اصول آن، فعالان اقتصادی می‌توانند از جرایم مالیاتی احتمالی جلوگیری کرده و صورت‌های مالی رسمی خود را به‌طور منظم گزارش دهند.

سؤال: چه تفاوتی بین گروه‌های مختلف مشاغل از نظر نیاز به دفاتر قانونی وجود دارد؟

پاسخ: مشاغل در سه گروه مختلف دسته‌بندی می‌شوند. مشاغل گروه یک که شامل فعالیت‌های بزرگ و با تراکنش‌های مالی بالا (بالای ۱۵ میلیارد تومان) هستند، موظف به تهیه دفاتر قانونی روزنامه و کل و ارائه گزارشات مالیاتی فصلی می‌باشند. مشاغل گروه دو که درآمدشان بین ۵ تا ۱۵ میلیارد تومان است و مشاغل گروه سه که درآمدشان زیر ۵ میلیارد تومان است، نیاز به دفاتر قانونی ندارند. این دسته‌بندی به منظور تسهیل و کاهش فشارهای مالیاتی بر کسب‌وکارهای کوچک‌تر انجام می‌شود.

سؤال: مشاغل گروه یک چگونه باید گزارش‌های فصلی خود را ثبت و ارسال کنند؟

پاسخ: مشاغل گروه یک، که شامل شخصیت‌های حقوقی و برخی مشاغل حقیقی با فعالیت اقتصادی بالا هستند، باید به‌موجب ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، پس از هر فصل تا ۴۵ روز فرصت دارند که تمامی رویدادهای مالی خود را به‌صورت خرید، فروش، و سایر تراکنش‌های مالی در سامانه گزارش‌های فصلی ثبت کنند. این گزارش‌ها شامل اطلاعاتی همچون مبلغ و طرف معامله می‌شود و هرگونه تأخیر در ارسال گزارش‌ها یا عدم ثبت صحیح آن‌ها، جریمه‌ای معادل یک درصد مبلغ تراکنش به دنبال دارد.

سؤال: تفاوت مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی در کسب‌وکارها چیست؟

پاسخ: شخصیت‌های حقوقی بر اساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم ۲۵ درصد از سود خود را به‌عنوان مالیات پرداخت می‌کنند. اما برای اشخاص حقیقی، این نرخ به‌صورت پلکانی محاسبه می‌شود: ۱۵ درصد برای ۲۰۰ میلیون تومان اول، ۲۰ درصد برای ۲۰۰ میلیون تومان دوم، و ۲۵ درصد برای مبالغ بالاتر از ۴۰۰ میلیون تومان. این ساختار پلکانی به کاهش مالیات پرداختی اشخاص حقیقی کمک می‌کند و در مواردی که سود کسب‌وکار بالا باشد، تفاوت قابل‌توجهی در مالیات پرداختی بین اشخاص حقیقی و حقوقی ایجاد می‌شود.

سؤال: معافیت ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌ها شامل چه کسانی می‌شود؟

پاسخ: معافیت ماده ۱۰۱، برای اشخاص حقیقی و افرادی که تنها یک پرونده مالیاتی دارند، اعمال می‌شود. این معافیت سالانه، مبلغ مشخصی از درآمد مشمول مالیات آن‌ها را معاف از مالیات می‌کند. در سال ۱۴۰۲، سقف این معافیت ۴۸ میلیون تومان تعیین شده و هر سال مبلغ آن ممکن است تغییر کند. افراد می‌توانند از این معافیت برای کاهش مبلغ مالیاتی خود بهره بگیرند، مشروط بر این که دیگر فعالیت اقتصادی مشمول مالیات نداشته باشند.

سؤال: برای فعالیت‌های خدماتی، دسته‌بندی مالیاتی به چه شکل است؟

پاسخ: فعالیت‌های خدماتی در دسته‌بندی مالیاتی، به سه گروه تقسیم می‌شوند که سقف درآمد هر گروه در مقایسه با مشاغل تولیدی و بازرگانی نصف است. مشاغل خدماتی با درآمد زیر ۲.۵ میلیارد تومان در گروه سه، مشاغل با درآمد بین ۲.۵ تا ۷.۵ میلیارد تومان در گروه دو و مشاغل با درآمد بالای ۷.۵ میلیارد تومان در گروه یک قرار می‌گیرند. این تقسیم‌بندی به کسب‌وکارهای خدماتی کوچک‌تر کمک می‌کند تا به‌تناسب اندازه و درآمد خود، از تخفیفات مالیاتی و تسهیلات گروه‌های پایین‌تر بهره‌مند شوند.

سؤال: چه اهمیتی در تعیین حساب‌های تجاری و غیرتجاری وجود دارد؟

پاسخ: برای شفافیت مالی و مالیاتی، کسب‌وکارها ملزم به تعریف و معرفی حساب‌های تجاری و غیرتجاری خود هستند. حساب‌های تجاری شامل حساب‌هایی می‌شوند که برای انجام فعالیت‌های اقتصادی و مرتبط با درآمدهای کسب‌وکار تعریف شده‌اند و در سیستم مالیاتی کشور ثبت می‌شوند. تمامی تراکنش‌های مالی مربوط به کسب‌وکار باید از طریق این حساب‌ها انجام شود تا شفافیت در گزارش‌دهی و مدیریت مالیاتی حفظ شود.

سؤال: نحوه‌ی برخورد مالیاتی با حساب‌های بانکی تجاری و غیرتجاری چگونه است؟

پاسخ: حساب‌های بانکی تجاری، حساب‌هایی هستند که افراد حقیقی و حقوقی برای انجام فعالیت‌های تجاری و اقتصادی معرفی کرده‌اند. تمامی درآمدها و هزینه‌های مرتبط با کسب‌وکار باید از طریق این حساب‌ها انجام شود تا سازمان امور مالیاتی بتواند دقیقاً تراکنش‌های مالی را مورد بررسی قرار دهد. حساب‌های غیرتجاری معمولاً برای فعالیت‌های شخصی و غیرتجاری استفاده می‌شوند. اگر فعالیت‌های اقتصادی به حساب‌های غیرتجاری وارد شود، این تراکنش‌ها تحت بررسی‌های ویژه مالیاتی قرار می‌گیرند و ممکن است موجب اعمال جریمه شوند.

سؤال: سامانه مودیان چه نقشی در تنظیم حساب‌های مالیاتی و تراکنش‌های کسب‌وکار دارد؟

پاسخ: سامانه مودیان، سیستم جدیدی است که به فعالان اقتصادی، بازرگانان، واردکنندگان و صادرکنندگان امکان می‌دهد تا تراکنش‌های مالیاتی و صدور صورتحساب‌های رسمی خود را به‌صورت الکترونیکی و آنلاین مدیریت کنند. ثبت‌نام در این سامانه برای فعالان اقتصادی از دی‌ماه ۱۴۰۲ الزامی شده است. این سامانه برای ثبت دقیق صورتحساب‌های تجاری، نظارت و صحت‌سنجی داده‌های مالیاتی به‌کار می‌رود و به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به برگه‌های کاغذی، صورتحساب‌های خود را از طریق نرم‌افزارهای مربوطه ثبت کنند.

سؤال: بازرگانان چه الزاماتی برای ثبت سفارشات و واریزهای ارزی دارند؟

پاسخ: بازرگانان و واردکنندگان باید هنگام ثبت سفارش‌های ارزی و واریز به حساب‌های صرافی‌ها، از حساب‌های تجاری خود استفاده کنند که به سازمان امور مالیاتی معرفی کرده‌اند. این اقدام به منظور شفاف‌سازی مبادلات مالی و تعیین منبع دقیق وجوه انجام می‌شود. برای مثال، ارز خریداری‌شده از صرافی باید با میزان واردات و کالای ترخیص‌شده در صورت‌های مالی تطابق داشته باشد. این هماهنگی به‌دلیل اختلاف‌های احتمالی نرخ ارزی در صرافی و گمرک اهمیت دارد و فعالان اقتصادی باید به دقت این تطابق را رعایت کنند تا مورد سوءظن مالیاتی قرار نگیرند.

سؤال: مزایای استفاده از سامانه جامع تجارت برای بازرگانان چیست؟

پاسخ: سامانه جامع تجارت، سیستم یکپارچه‌ای برای ثبت و مدیریت سفارشات تجاری، واردات و صادرات کالا است. بازرگانان می‌توانند در این سامانه ثبت سفارش کرده، مراحل واردات و ترخیص کالا را مدیریت و حتی صورت‌حساب‌های خود را ارسال کنند. یکی از مزایای کلیدی این سامانه، امکان انتخاب ارسال صورتحساب‌ها و انتقال مالکیت کالا به‌صورت الکترونیکی از طریق سامانه است. این قابلیت، شفافیت و سرعت بیشتری به فرایندهای تجاری بازرگانان می‌دهد و کمک می‌کند تا اسناد تجاری با دقت بیشتری ثبت و ردیابی شوند.

سؤال: چرا ایجاد حساب‌های بانکی جداگانه برای هر فعالیت اقتصادی مهم است؟

پاسخ: ایجاد حساب‌های بانکی جداگانه برای هر فعالیت اقتصادی به سازمان امور مالیاتی اجازه می‌دهد تا درآمدها و هزینه‌های هر فعالیت به‌طور مجزا و دقیق بررسی شود. هر کسب‌وکار می‌تواند چندین فعالیت اقتصادی داشته باشد و برای هر یک از این فعالیت‌ها، کد اقتصادی جداگانه‌ای بگیرد. وجود حساب‌های بانکی مستقل برای هر کد اقتصادی، اجرای دقیق عدالت مالیاتی را تضمین می‌کند و جلوگیری از تداخل درآمدها و هزینه‌های فعالیت‌های مختلف در یک حساب، سبب می‌شود محاسبات مالیاتی شفاف‌تر و دقیق‌تر انجام شود.

سؤال: تأثیر استفاده از دستگاه‌های پوز و درگاه‌های پرداخت در حساب‌های تجاری چگونه است؟

پاسخ: دستگاه‌های پوز و درگاه‌های پرداختی که به حساب‌های تجاری متصل هستند، به‌عنوان ابزارهایی مهم در ثبت تراکنش‌های مالی و تعیین میزان درآمد واقعی کسب‌وکارها شناخته می‌شوند. تمامی وجوه واریزی به این حساب‌ها به‌عنوان درآمد آن کسب‌وکار تلقی می‌شود. هنگام ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی، تناسب تراکنش‌های بانکی و درآمد ابرازشده بسیار اهمیت دارد، زیرا این مسئله نشان‌دهنده شفافیت مالی کسب‌وکار است و سازمان امور مالیاتی بر این اساس، ارزیابی درستی از درآمدها انجام می‌دهد.

سؤال: سازمان امور مالیاتی چه نگاهی به استفاده از ابزارهای الکترونیکی برای گزارش‌دهی دارد؟

پاسخ: سازمان امور مالیاتی با هدف کاهش تخلفات مالیاتی و افزایش شفافیت، به شدت روی استفاده از ابزارهای الکترونیکی مانند سامانه مودیان و سامانه جامع تجارت تأکید دارد. این ابزارها کمک می‌کنند تا کسب‌وکارها به‌صورت آنلاین و سریع بتوانند اطلاعات مالی خود را ثبت کنند و به‌واسطه این سامانه‌ها، سوابق مالی و معاملاتی خود را به‌صورت رسمی و معتبر به‌اشتراک بگذارند. استفاده از ابزارهای الکترونیکی هم برای کسب‌وکارها مزایای زیادی دارد و هم به سازمان کمک می‌کند تا داده‌ها و تراکنش‌های مالی را با دقت بیشتری رصد و کنترل کند.

سؤال: چگونه نرخ ارزی گمرک و صرافی در فرایند مالیاتی یک واردکننده لحاظ می‌شود؟

پاسخ: هنگام واردات کالا، نرخ ارزی که در برگه گمرکی وارد می‌شود ممکن است با نرخ ارزی که از صرافی‌ها دریافت می‌شود، تفاوت داشته باشد. سازمان امور مالیاتی در نظر دارد که نرخ ارزی که یک واردکننده از صرافی دریافت کرده با ارزش کالا در اسناد گمرکی هم‌خوانی داشته باشد. این تطابق، به شفاف‌سازی حساب‌ها کمک می‌کند و مانع بروز مشکلات مالیاتی می‌شود؛ زیرا نرخ متفاوت می‌تواند سبب ایجاد تفاوت در میزان مالیات ارزش افزوده شود. به همین دلیل، ضروری است که واردکنندگان در تنظیم اسناد و ثبت ارزش کالاهای وارداتی به این جزئیات توجه کنند.

سؤال: چرا ثبت و نگهداری تراکنش‌های مالی در حساب‌های بانکی اهمیت دارد؟

پاسخ: سازمان امور مالیاتی به بررسی تمامی تراکنش‌های مالی در حساب‌های بانکی کسب‌وکارها می‌پردازد. برای جلوگیری از مسائل مالیاتی و پذیرش هزینه‌های ادعاشده در گزارش‌های مالی، تراکنش‌های مالی بالای ۵ میلیون تومان باید از طریق حساب بانکی رسمی انجام شوند و ثبت قانونی داشته باشند. در صورتی که تراکنشی فاقد سند بانکی باشد، سازمان امور مالیاتی می‌تواند آن را به‌عنوان هزینه نپذیرد که این موضوع می‌تواند میزان بدهی مالیاتی را افزایش دهد.

سؤال: چه تغییرات جدیدی در حوزه مالیات و ثبت‌نام در سامانه‌ها برای فعالان اقتصادی اعمال شده است؟

پاسخ: یکی از تغییرات اساسی، الزام ثبت‌نام فعالان اقتصادی در سامانه “مودیان” و استفاده از پایانه‌های فروشگاهی است. از تاریخ ۱۰ دی ۱۴۰۲، تمامی بازرگانان و اشخاص حقوقی موظف‌اند در این سامانه ثبت‌نام کنند و اطلاعات مالی و صورتحساب‌های خود را به‌صورت الکترونیکی در این سامانه ثبت کنند. هدف از این تغییر، تسریع در ثبت و تأیید صورتحساب‌ها، کاهش خطاها و افزایش شفافیت در فرایندهای مالیاتی است.

سؤال: چه اقداماتی برای ارسال اطلاعات مالی و صورتحساب‌ها از طریق سامانه جامع تجارت ضروری است؟

پاسخ: واردکنندگان و صادرکنندگان باید پس از ثبت سفارش و ورود کالا به کشور، اطلاعات مالی و صورتحساب‌های خود را در سامانه جامع تجارت نیز ثبت کنند. این سامانه به‌صورت هماهنگ با سامانه مودیان کار می‌کند و امکان ثبت و پیگیری صورتحساب‌های صادرشده و دریافت‌شده را فراهم می‌آورد. همچنین، ثبت اطلاعات مربوط به مالکیت کالا و تراکنش‌های بانکی مرتبط با واردات در این سامانه ضروری است تا داده‌ها با سازمان مالیاتی هم‌خوانی داشته باشد.

سؤال: چگونه ایجاد حساب‌های تجاری و غیرتجاری به بهبود ردیابی درآمد و هزینه‌ها کمک می‌کند؟

پاسخ: برای فعالان اقتصادی که به‌عنوان اشخاص حقیقی فعالیت می‌کنند، سازمان امور مالیاتی حساب‌های بانکی را به دو نوع تجاری و غیرتجاری تقسیم می‌کند. این تفکیک به ردیابی دقیق‌تر درآمدها و هزینه‌های مرتبط با فعالیت تجاری کمک می‌کند. حساب‌های تجاری که برای معاملات مرتبط با کسب‌وکار و فعالیت‌های اقتصادی به سازمان معرفی می‌شوند، تحت نظارت دقیق‌تر قرار دارند و تمامی تراکنش‌ها در این حساب‌ها به‌عنوان درآمدهای کسب‌وکار ثبت می‌شوند.

سؤال: چگونه قوانین و مقررات مالیاتی در کسب‌وکارهای مختلف تغییر می‌کند؟

پاسخ: قوانین و مقررات مالیاتی با توجه به نوع فعالیت اقتصادی و شرایط بازار به‌صورت دوره‌ای تغییر می‌کند. فعالان اقتصادی باید به‌روز باشند و قوانین جدید را دنبال کنند تا از بروز مشکلات مالیاتی جلوگیری کنند. این قوانین به‌دلیل تحولات اقتصادی، تغییرات در نرخ ارز، سیاست‌های جدید مالیاتی و نیاز به شفافیت در فرایندهای مالیاتی، پیوسته در حال تغییر و به‌روزرسانی هستند.

سؤال: اهمیت توجه به نرخ‌های مالیاتی مختلف و ضرایب مالیاتی در کسب‌وکار چیست؟

پاسخ: نرخ‌های مالیاتی و ضرایب آن‌ها با توجه به نوع فعالیت اقتصادی متفاوت است. برای مثال، برای مشاغلی که درآمدهایی با مبالغ بالا دارند، ضرایب و نرخ مالیات متفاوتی در نظر گرفته می‌شود تا عدالت مالیاتی حفظ شود. بنابراین هر کسب‌وکار باید از ضریب مالیاتی مرتبط با فعالیت خود آگاه باشد، چراکه محاسبه اشتباه می‌تواند باعث افزایش بدهی مالیاتی و تحمیل جریمه شود.

سؤال: برای داشتن یک کسب‌وکار مالیاتی امن و مطمئن چه توصیه‌هایی وجود دارد؟

پاسخ: مهم‌ترین توصیه‌ها شامل مطالعه مداوم قوانین مالیاتی، به‌روزرسانی اطلاعات مالی، ثبت دقیق و کامل تمامی تراکنش‌ها در حساب‌های بانکی، استفاده از سامانه‌های الکترونیکی مودیان و جامع تجارت، و همکاری با حسابداران و مشاوران مالی است. این اقدامات باعث می‌شود کسب‌وکار با کمترین جریمه‌ها و مشکلات مالیاتی مواجه شود و از منابع مالی خود به‌درستی محافظت کند.

سؤال: مزیت استفاده از سامانه‌های جدید مانند سامانه مودیان و جامع تجارت برای فعالان اقتصادی چیست؟

پاسخ: استفاده از این سامانه‌ها مزایای زیادی دارد، از جمله افزایش شفافیت و دقت در ارائه و ثبت اطلاعات مالی، کاهش خطاهای انسانی، امکان پیگیری دقیق تراکنش‌ها، و جلوگیری از پرداخت‌های غیرقانونی یا اشتباهات مالیاتی. این سامانه‌ها همچنین امکان می‌دهند که افراد به‌طور مستقیم اطلاعات مالی خود را با سازمان امور مالیاتی به‌روزرسانی کنند و از صحت ثبت‌ها اطمینان یابند.

سؤال: چه نکاتی را باید در رابطه با تراکنش‌های بانکی و تناسب آن‌ها با اظهارنامه مالیاتی رعایت کرد؟

پاسخ: یکی از نکات کلیدی این است که تراکنش‌های بانکی باید با درآمد و هزینه‌های اظهارشده در اظهارنامه مالیاتی همخوانی داشته باشد. برای مثال، واریزی‌های مربوط به صادرات یا واردات کالاها باید از طریق حساب‌های بانکی تجاری اعلام‌شده انجام شود. همچنین نرخ ارزی که در معاملات وارداتی و صادراتی استفاده می‌شود باید با نرخ‌های رسمی مطابقت داشته باشد تا سازمان امور مالیاتی بتواند تطابق مالیات ارزش افزوده و سایر هزینه‌ها را بررسی کند.

سؤال: چرا برای فعالان اقتصادی، تغییرات در قوانین مالی و مالیاتی چالشی بزرگ محسوب می‌شود؟

پاسخ: تغییرات مکرر در قوانین مالی و مالیاتی، ناشی از شرایط اقتصادی متغیر و سیاست‌های جدید دولت، چالشی بزرگ برای کسب‌وکارها به‌شمار می‌آید. این تغییرات موجب می‌شود که فعالان اقتصادی همواره نیاز به یادگیری و تطبیق با قوانین جدید داشته باشند. کسب دانش روز در حوزه مالیات و قوانین اقتصادی، به این دسته از افراد کمک می‌کند که از اشتباهات و جرایم مالیاتی جلوگیری کنند و از مزایای قانونی موجود به درستی استفاده نمایند.

سؤال: چه جرایم مالیاتی وجود دارند که قابلیت بخشودگی ندارند و چرا؟

پاسخ: برخی جرایم مالیاتی که شامل تخلفات جدی هستند، قابلیت بخشودگی ندارند. از جمله مهم‌ترین این جرایم، عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی است؛ به این معنا که اگر فردی فعالیت اقتصادی دارد ولی اظهارنامه مالیاتی ارائه ندهد، جریمه‌ای ۳۰ درصدی از کل مالیات بر درآمد مشمول مالیات وی تعلق می‌گیرد. این نوع جریمه‌ها غیرقابل‌بخشودگی هستند زیرا سازمان امور مالیاتی به‌طور خاص بر اهمیت شفافیت و ارسال به‌موقع اظهارنامه تأکید دارد و برای پیشگیری از تخلفات، جریمه‌های سخت‌گیرانه‌ای وضع می‌کند.

سؤال: اگر اظهارنامه مالیاتی ارائه شود اما پرداخت مالیات به تأخیر بیفتد، چه جرایمی اعمال می‌شود؟

پاسخ: در صورتی که مالیات تعیین‌شده در اظهارنامه به‌موقع پرداخت نشود، به ازای هر ماه تأخیر ۲.۵ درصد جریمه دیرکرد بر بدهی مالیاتی اعمال می‌شود. این جریمه تا زمان پرداخت بدهی ادامه خواهد داشت و در صورتی که تا یک سال پرداخت نشود، جریمه سالانه معادل ۳۰ درصد خواهد شد.

سؤال: تفاوت میان حساب‌های بانکی تجاری و غیرتجاری در حوزه مالیاتی چیست؟

پاسخ: حساب‌های تجاری و غیرتجاری تفاوت‌هایی در حوزه مالیاتی دارند. حساب‌های تجاری برای انجام تراکنش‌های مربوط به کسب‌وکار و فعالیت اقتصادی ثبت و استفاده می‌شوند و از این رو تمام درآمدهای واریزشده به این حساب‌ها به‌عنوان درآمد تجاری شناخته می‌شوند. در مقابل، حساب‌های غیرتجاری برای استفاده‌های شخصی و غیرکاری هستند. تفکیک این دو نوع حساب از دیدگاه سازمان امور مالیاتی مهم است، زیرا درآمدهای واریزشده به حساب‌های تجاری باید در اظهارنامه مالیاتی ثبت و اعلام شوند و محاسبه مالیات بر اساس این اطلاعات انجام می‌شود.

سؤال: چرا فعالان اقتصادی به حساب‌های مالیاتی و کدهای اقتصادی مختلف نیاز دارند؟

پاسخ: برای اجرای عدالت مالیاتی، فعالان اقتصادی که چندین فعالیت اقتصادی متفاوت دارند، باید کدهای اقتصادی جداگانه‌ای دریافت کنند. این کدهای اقتصادی کمک می‌کنند تا درآمدها و هزینه‌های هر فعالیت جداگانه محاسبه و مالیات مناسب آن دریافت شود. همچنین، استفاده از حساب‌های بانکی مرتبط با هر فعالیت اقتصادی موجب شفافیت بیشتر در امور مالی می‌شود و احتمال اشتباهات در محاسبات مالیاتی را کاهش می‌دهد.

سؤال: چرا اهمیت دارد که تمامی تراکنش‌های بالای ۵ میلیون تومان به‌صورت بانکی انجام شود؟

پاسخ: برای حفظ شفافیت و تأمین مدارک مالی قابل‌اعتبار، سازمان امور مالیاتی الزام کرده که تراکنش‌های بالای ۵ میلیون تومان به‌صورت بانکی انجام شوند. به این ترتیب، هر تراکنشی که برای کسب‌وکار اهمیت دارد از طریق بانک‌ها و سامانه‌های رسمی ثبت شده و به‌عنوان مدرک قابل‌اعتبار برای بررسی‌های مالیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سؤال: سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی چه نقشی در سیستم مالیاتی دارند و چه الزاماتی برای فعالان اقتصادی ایجاد می‌کند؟

پاسخ: سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی با هدف بهبود شفافیت در ثبت تراکنش‌های مالی، الزامی شده‌اند. از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۲، کلیه واردکنندگان، صادرکنندگان و فعالان اقتصادی گروه یک و شخصیت‌های حقوقی باید در این سامانه ثبت‌نام کنند و صورت‌حساب‌های رسمی خود را از طریق آن ارسال کنند. در این سامانه، هر فعال اقتصادی یک کارپوشه اختصاصی دارد که تمامی اطلاعات مالی و صورت‌حساب‌هایش در آن ثبت می‌شود و امکان تأیید یا رد صورتحساب‌ها توسط طرفین معامله نیز فراهم است. هدف اصلی این سامانه کاهش کاغذبازی، افزایش دقت در رسیدگی مالیاتی و حرکت به سوی الکترونیکی شدن فرآیندهای مالیاتی است.

سؤال: فعالان اقتصادی چه نکاتی را باید در مورد تراکنش‌های بانکی و واریزی‌های حساب‌ها مدنظر قرار دهند؟

پاسخ: واریزی‌ها به حساب تجاری باید از طریق حسابی که به سازمان امور مالیاتی معرفی شده باشد انجام شوند. به‌ویژه برای فعالان واردات، واریز مبلغ ارزی به حساب صرافی بعد از ثبت سفارش فقط از طریق حساب تجاری انجام می‌شود. همچنین، باید تناسب میان واریزی‌های بانکی و درآمدهای ابرازی در اظهارنامه مالیاتی رعایت شود. عدم تطابق این دو مورد می‌تواند باعث بروز مشکلات و جریمه‌های مالیاتی شود.

سؤال: تفکیک ضرایب مالیاتی در فعالیت‌های مختلف اقتصادی به چه صورت انجام می‌شود و چرا مهم است؟

پاسخ: هر فعالیت اقتصادی با توجه به نوع و حجم خود، ضریب مالیاتی متفاوتی دارد. به‌عنوان مثال، مکانیکی‌ها ۲۵ درصد، عمده‌فروشان لوازم خانگی ۴ درصد، و نمایشگاه‌های خودرو ۵۰ درصد از درآمد خود را به‌عنوان درآمد مشمول مالیات محاسبه می‌کنند. این ضرایب برای جلوگیری از محاسبات مالیاتی ناعادلانه و رعایت عدالت مالیاتی تعریف شده‌اند و به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کنند تا مالیات هر فعالیت اقتصادی را متناسب با نوع و حجم فعالیت مشخص کند.

سؤال: سامانه جامع تجارت چه کمکی به فعالان اقتصادی در ارسال صورت‌حساب‌ها می‌کند؟

پاسخ: سامانه جامع تجارت، علاوه بر ثبت و پردازش مراحل سفارشات وارداتی، امکان ارسال صورت‌حساب‌های مالیاتی را نیز فراهم می‌کند. با این ویژگی، فعالان اقتصادی می‌توانند هنگام خروج کالا از انبار یا انتقال مالکیت، مستقیماً از طریق این سامانه صورت‌حساب‌های مالیاتی خود را ارسال کنند. این قابلیت، فرآیند اظهار مالیات را ساده‌تر و هماهنگ‌تر می‌سازد.

سؤال: اهمیت تطابق میزان ارز خریداری‌شده از صرافی با موجودی کالا در صورت‌های مالی چیست؟

پاسخ: برای ایجاد شفافیت و کنترل دقیق مالیات، تطابق میان میزان ارز خریداری‌شده از صرافی، قیمت کالاها و ارزش‌گذاری آن‌ها پس از ترخیص از گمرک باید رعایت شود. نرخ ارز خریداری‌شده از صرافی به‌عنوان مبنای مالیات‌گیری تعیین می‌شود، اما قیمت‌گذاری گمرکی ممکن است متفاوت باشد. سازمان امور مالیاتی تطابق این اطلاعات را برای محاسبه مالیات صحیح الزامی می‌داند و عدم تطابق می‌تواند به بررسی‌های دقیق‌تر و حتی جریمه‌های مالیاتی منجر شود.

سؤال: اهمیت انتخاب حساب تجاری برای فعالان اقتصادی چیست و چگونه بر اظهارنامه‌های مالیاتی تأثیر می‌گذارد؟

پاسخ: انتخاب حساب تجاری برای فعالان اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا تمام واریزی‌های مرتبط با کسب‌وکار و درآمدها باید به این حساب انجام شوند. سازمان امور مالیاتی حساب‌های تجاری را برای محاسبه و رسیدگی به درآمدهای مالیاتی رصد می‌کند و مبالغ واریزی به این حساب‌ها به‌عنوان درآمد کسب‌وکار محسوب می‌شود. این حساب‌های تجاری به طور خاص برای جلوگیری از ابهام در محاسبات مالیاتی و تفکیک امور تجاری از شخصی ایجاد شده‌اند و به سازمان امور مالیاتی در بررسی و محاسبه دقیق‌تر کمک می‌کنند.

سؤال: تفکیک بین حساب‌های تجاری و شخصی برای افراد حقیقی چگونه انجام می‌شود و چه پیامدی دارد؟

پاسخ: افراد حقیقی که به‌عنوان فعال اقتصادی شناخته می‌شوند، باید حساب‌های خود را به دو دسته تجاری و شخصی تفکیک کنند. این تفکیک به سازمان امور مالیاتی اجازه می‌دهد که تنها درآمدها و تراکنش‌های مربوط به کسب‌وکار را برای مالیات مورد محاسبه قرار دهد و از محاسبه تراکنش‌های شخصی به‌عنوان درآمد مشمول مالیات جلوگیری کند. در غیر این صورت، سازمان مالیاتی می‌تواند کل تراکنش‌های حساب‌ها را به‌عنوان درآمد تلقی کرده و مالیات آن را مطالبه کند، که ممکن است باعث افزایش مالیات پرداختی شود.

سؤال: تفاوت مالیاتی بین اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی در محاسبه مالیات بر سود چیست؟

پاسخ: اشخاص حقوقی موظف‌اند بر اساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، ۲۵ درصد از سود خود را به‌صورت مقطوع به‌عنوان مالیات پرداخت کنند. اما در مورد اشخاص حقیقی، نرخ مالیاتی پلکانی است و بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم به صورت متفاوت محاسبه می‌شود: برای سود تا ۲۰۰ میلیون تومان نرخ ۱۵ درصد، برای سود بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان نرخ ۲۰ درصد و برای مازاد بر این مقدار ۲۵ درصد. این تفاوت باعث می‌شود که اشخاص حقیقی در درآمدهای پایین‌تر مالیات کمتری بپردازند، در حالی که اشخاص حقوقی از یک نرخ ثابت ۲۵ درصد برخوردارند.

سؤال: معافیت‌های مالیاتی برای اشخاص حقیقی چگونه محاسبه می‌شود؟

پاسخ: بر اساس ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌ها، هر شخص حقیقی در صورتی که کسب‌وکار یا درآمد دیگری نداشته باشد، می‌تواند از معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند شود. این معافیت که هر سال توسط مجلس تعیین می‌شود، به‌طور نمونه در سال ۱۴۰۲ برابر ۴۸ میلیون تومان است. این معافیت به این معناست که اولین ۴۸ میلیون تومان سود شخص از مالیات معاف خواهد بود. این مقدار در صورتی که کسب‌وکار به‌صورت شراکتی باشد و رابطه زوجیت میان شرکا برقرار نباشد، برای هر شریک محاسبه می‌شود.

سؤال: چگونه افراد و کسب‌وکارها می‌توانند از جرائم مالیاتی اجتناب کنند؟

پاسخ: افراد و کسب‌وکارها می‌توانند با آگاهی و رعایت دقیق قوانین مالیاتی، ارسال به‌موقع اظهارنامه‌ها، ثبت رویدادهای مالی در سامانه‌های مرتبط و تنظیم دقیق اسناد مالی از جرائم مالیاتی اجتناب کنند. به عنوان مثال، برای اجتناب از جرائم ماده ۱۶۹، گزارشات فصلی باید به‌موقع ارسال شوند و اگر گزارشی ارسال نشود، معادل ۱ درصد مبلغ صورتحساب جریمه در نظر گرفته خواهد شد. همچنین، در صورتی که گزارش ارسال شود اما صورت‌حساب رسمی نباشد، ۲ درصد از مبلغ به‌عنوان جریمه لحاظ می‌شود.

سؤال: در سامانه مودیان چه گزینه‌هایی برای کاهش ریسک مالیاتی وجود دارد؟

پاسخ: سامانه مودیان با ایجاد شفافیت در تراکنش‌ها و تأییدیه‌های مالی، ریسک‌های مالیاتی را برای فعالان اقتصادی کاهش می‌دهد. از آنجا که صورت‌حساب‌ها توسط مشتریان قابل تأیید یا رد هستند، امکان اختلاف مالیاتی کاهش می‌یابد و اسناد رسمی و تأییدشده برای محاسبه مالیات در دسترس است.

سؤال: سامانه مودیان چه تأثیری بر شفافیت و صحت تراکنش‌های مالی دارد؟

پاسخ: سامانه مودیان با الزام به ثبت و ارسال صورت‌حساب‌های مالی، شفافیت مالیاتی را افزایش می‌دهد و امکان راستی‌آزمایی تراکنش‌ها را برای سازمان امور مالیاتی فراهم می‌کند. این سامانه به هر فعال اقتصادی یک کارپوشه اختصاصی می‌دهد که در آن تمام فاکتورها و تراکنش‌های مالی ثبت و ذخیره می‌شوند. در این سامانه، طرف مقابل هر تراکنش (خریدار یا فروشنده) نیز می‌تواند صورت‌حساب‌ها را تأیید یا رد کند، که این امر از بروز اختلافات مالیاتی جلوگیری می‌کند و اطلاعات دقیقی برای بررسی مالیات در اختیار سازمان قرار می‌دهد.

سؤال: جرائم مالیاتی مربوط به عدم ارسال اظهارنامه چگونه است و آیا امکان بخشودگی دارند؟

پاسخ: جرائم ناشی از عدم ارسال اظهارنامه به‌موقع، برابر ۳۰ درصد مالیات متعلق بوده و قابل بخشودگی نیست. بر اساس ماده ۱۵۶ قانون مالیات‌های مستقیم، سازمان امور مالیاتی می‌تواند تا ۵ سال به عقب برگردد و اظهارنامه‌های مالیاتی را بررسی کند؛ بنابراین، عدم ارسال اظهارنامه یا تأخیر در آن می‌تواند منجر به جریمه سنگین شود که امکان بخشودگی ندارد. این جریمه‌ها مشمول تراکنش‌های ثبت‌نشده یا گزارشات فصلی نادرست نیز می‌شوند.

سؤال: چه تمهیداتی برای رعایت مقررات مالیاتی در حساب‌های تجاری باید رعایت شود؟

پاسخ: فعالان اقتصادی باید حساب‌های تجاری خود را جدا از حساب‌های شخصی تعریف کنند و تراکنش‌های مرتبط با کسب‌وکار را تنها از طریق حساب‌های تجاری انجام دهند. سازمان امور مالیاتی تمام وجوه واریزی به حساب‌های تجاری را به‌عنوان درآمد در نظر می‌گیرد و از آنجا که دستگاه‌های کارتخوان و درگاه‌های پرداخت متصل به این حساب‌ها نیز به این درآمدها مرتبط‌اند، حساب‌ها باید شفاف و مختص فعالیت اقتصادی باشند. معرفی صحیح حساب تجاری و نظارت بر تراکنش‌های مالی متناسب با درآمد ابرازشده، به کاهش ریسک مالیاتی و تطابق با قوانین کمک می‌کند.

سؤال: تفاوت نحوه محاسبه مالیات در مشاغل گروهی و سایر مشاغل چیست؟

پاسخ: مشاغل به سه گروه دسته‌بندی می‌شوند: مشاغل گروه یک، گروه دو و گروه سه. مشاغل گروه یک که درآمد بالای ۱۵ میلیارد تومان دارند یا در یکی از ۸ رسته شغلی خاص مانند هتل‌های سه‌ستاره، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و دارندگان کارت بازرگانی قرار می‌گیرند، باید دفاتر قانونی مانند دفتر روزنامه و کل تهیه و تنظیم کنند. گروه‌های دیگر نیاز به دفاتر قانونی ندارند و با معیارهای درآمدی بین ۵ تا ۱۵ میلیارد تومان (گروه دو) و کمتر از ۵ میلیارد تومان (گروه سه) مشخص می‌شوند. این گروه‌بندی‌ها باعث می‌شود قوانین و تکالیف مالیاتی متناسب با حجم و نوع فعالیت هر کسب‌وکار باشد.

سؤال: چه الزامی برای فعالان اقتصادی در سامانه جامع تجارت وجود دارد؟

پاسخ: فعالان اقتصادی در حوزه واردات و صادرات که در گروه یک مشاغل قرار می‌گیرند، موظف‌اند در سامانه جامع تجارت ثبت‌نام کنند و از طریق این سامانه صورت‌حساب‌های تجاری خود را به‌صورت الکترونیکی ارسال کنند. این سامانه به فعالان اقتصادی کمک می‌کند که تمام مراحل تجارت از ثبت سفارش تا انتقال مالکیت کالا را به‌صورت رسمی و شفاف ثبت کنند. این الزام برای جلوگیری از گزارشات نادرست و ایجاد یکپارچگی در اطلاعات تجاری و مالیاتی فعالان اقتصادی در کشور است

سؤال: تفاوت نحوه محاسبه مالیات برای اشخاص حقیقی و حقوقی چیست؟

پاسخ: اشخاص حقوقی، طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، ۲۵ درصد از سود خود را به‌عنوان مالیات پرداخت می‌کنند. این نرخ ثابت است، اما برای اشخاص حقیقی مالیات به‌صورت پلکانی و بر اساس ماده ۱۳۱ قانون محاسبه می‌شود: برای سودهای تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان نرخ مالیات ۱۵ درصد، برای ۲۰۰ میلیون دوم ۲۰ درصد و برای مازاد ۲۵ درصد است. این تفاوت در نرخ‌ها نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری در مالیات اشخاص حقیقی و سخت‌گیری بیشتر برای اشخاص حقوقی است.

سؤال: چه معافیت‌هایی برای اشخاص حقیقی در مالیات در نظر گرفته شده است؟

پاسخ: طبق ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقیقی که در یک دوره مالی تنها یک پرونده مالیاتی فعال داشته باشند، می‌توانند از معافیت سالانه استفاده کنند. میزان این معافیت هر سال توسط مجلس تعیین می‌شود؛ مثلاً در سال ۱۴۰۲، این معافیت ۴۸ میلیون تومان بوده است. در ضمن، اگر کسب‌وکار با شراکت دو نفر انجام شده باشد و رابطه زناشویی میان آن‌ها نباشد، هر یک از شرکا می‌تواند از این معافیت استفاده کند، ولی تعداد معافیت‌ها برای شرکا محدود به دو نفر است.

سؤال: چه تغییرات اساسی در سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی ایجاد شده است؟

پاسخ: از دی‌ماه ۱۴۰۲، تمامی واردکنندگان، صادرکنندگان و اشخاص حقوقی موظف‌اند در سامانه مودیان ثبت‌نام کنند و اطلاعات مالی و صورت‌حساب‌های خود را از طریق این سامانه به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. این سامانه به‌طور خودکار اطلاعات معاملات را ثبت کرده و امکان تأیید یا رد صورت‌حساب‌ها توسط طرف معامله را فراهم می‌کند. با این تغییر، اطلاعات مالی فعالان اقتصادی به‌صورت شفاف‌تر و الکترونیکی ثبت و بررسی خواهد شد و نظارت بر مالیات به‌مراتب دقیق‌تر و سریع‌تر می‌شود.

سؤال: در صورت عدم پرداخت به‌موقع مالیات و یا ثبت اظهارنامه چه جرایمی اعمال می‌شود؟

پاسخ: برای عدم پرداخت به‌موقع مالیات، جریمه دیرکرد ماهیانه ۲.۵ درصد از مبلغ بدهی مالیاتی در نظر گرفته می‌شود که تا زمان تسویه کامل، این جریمه ادامه دارد. علاوه بر آن، عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر موجب جریمه ۳۰ درصدی از مبلغ مالیات تعلق‌گرفته می‌شود که قابل بخشودگی نیست. اگر سازمان امور مالیاتی تشخیص دهد که اظهارنامه‌ها ناقص بوده‌اند، می‌تواند تا ۵ سال به عقب برگردد و مجدداً آن‌ها را مورد بررسی قرار دهد.

سؤال: چه تفاوتی بین هزینه‌های تجاری و غیرتجاری در حساب‌های بانکی وجود دارد؟

پاسخ: حساب‌های بانکی تجاری به‌طور اختصاصی برای فعالیت‌های کسب‌وکار و تجارت ثبت شده و تمامی تراکنش‌های مرتبط با تجارت از طریق آن‌ها انجام می‌شود. این حساب‌ها باید شفاف و مختص فعالیت اقتصادی باشد؛ در مقابل، حساب‌های غیرتجاری برای مصارف شخصی فرد استفاده می‌شوند. سازمان امور مالیاتی تمام وجوه واریزی به حساب‌های تجاری را به‌عنوان درآمد در نظر می‌گیرد، بنابراین فعالان اقتصادی باید حتماً از حساب‌های تجاری برای تمامی تراکنش‌های مرتبط با کسب‌وکار استفاده کنند تا بتوانند تطابق مالیاتی لازم را ایجاد کنند.